Mauleko saioa
Mauleko saioa
Manex Mantxola
Irungo katarsi kolektiboa -zirrara konpartitu hori, txalo zaparrada, ukabilak gora eta malkoak behera- errepikatzea ezinezkoa zen. Eta noski, Maule-Lextarreko saioak, osagaiak izanagatik ere, ez zuen lortu.
Zortziko nagusian sendo hasi ziren bertsolariak. Beñat Gaztelumendi eta Nerea Ibartzabalek, azaroaren 1aren ostean hilerria garbitzera doazen bi udal-langileren paperetik, lan txukuna egin zuten. Bereziki aipatzekoa Gaztelumendiren sakontasunaren aurrean, Ibartzabalek hartutako bidea heriotza desmitifikatuz, Mikel Laboaren, edo hobe esanda, Bertolt Brecht-en aipu eta guzti:
Etorri gera hilerrira ta
Urteroko historia
Hango larrosa gorria eta
Hango krabelin horia
Ia ahaztuta utzia dago
Maitearen hilobia
Egutegiak bezain ahula da
Jendearen memoria
Baina nik drama kendu nahi diot
Egoerari dena den
Pertsona hauek hil ziren baina
Benetan ez daude hemen
Eta askotan esan da nola
Gure bihotzetan dauden
Oindik ez dakit azaroaren batez
Zergatik etortzen garen
Ba maiteari nahi zaiolako
Maitasuna erakutsi
Etortzen dira bai beren lore
Beren malko beren huntzi
Hemen ezin da urtean behingo
Data ahanzturan utzi
Ohitura asko baitauzkagu guk
Eta sentimendu gutxi
Baina zergatik etorri gorpu
Hotz baten aldamenera
Nahiz ondo jakin hauxe dugula
Gu guztion amaiera
Egun denetan aurrera egin
Ta oroitzea hobe da
Bizitza ez al zen ba handiena
Bota ustelak lurpera
Beraz ustelak bere lurpetik
Behar omen du igaro
Protokoloak agintzen digu
Hori nahiko argi dago
Heriotzaren aurrean nola
Sentitzen naizen arraro
Nik errausteko eskatuko det
Usteldu baino lehenago
Heriotzean pentsatzeak on
Egin dezake tarteka
Imajinatuz zure nitxoa
Errautsak edo hileta
Baina mugatu bizi gara hemen
Ta ez eman hainbeste buelta
Erraustuta ere gu berdin berdin
Ahaztuko gaituzte eta
Nerea Elustondo eta Julio Sotok ere utzi zuten ale ederrik. Honela zioen gaiak: “Julio eta Nerea mendiko erreskate-talde batean hasi dira boluntario lanean. Gaur irten dira lehen aldiz mendizale baten bila”. Bereziki aipagarria Julio Sotoren lana, saioa Zuberoan zela aprobetxatuz Orhi eta Ibañeta mendiak aipatuz eta aurreko ofozioko hilerriko loreen gaiari erreferentzia eginez.
Zortziko txikian kolpeak bai baina saio osorik ez. Txalotuena, Beñat Gaztelumendi Benitorekin tematuta. Puntu erantzunen ariketari euri zaparradaren zarata batu zitzaion, bertsolarien kontzentrazioa eta entzulearen atentzioa oztopatuz. Gauzak horrela, ez zen aparteko dizdirarik izan.
Seiko motzean egin zuen berriz gora saioak. Beñat Gaztelumendi eta Nerea Elustondok kantatu zuten etxetik badoala esan dien Down sindromedun baten gurasoen paperetik. Elkarrizketa bikaina osatu zuten biek ala biek:
Adinez denez nagusi
Bere lagun eta guzi
Bere burua etxetik kanpo
Nahi luke ikusi
Maitasuna erakutsi
Diogu eta ez gutxi
Joaten utzi nahi diot baina
Ezin diot utzi
Dugu alaba abila
Ta izan zaitez umila
Bera laguntzen izango ditu
Monitore pila
Etxetik joan dadila
Askatasunaren bila
Biok dakigu bere burua
Zaintzen badakila
Nere barruko olatu
Hau ezin det kontrolatu
Monitoreek eman dituzte
Makina bat datu
Lasai liteke moldatu
Ta dena nahi du aldatu
Nola hazi den orain arte ez
Nintzen konturatu
Barruan dezun dilema
Neretzat ez da problema
Eta zai nago noiz iritsiko
Ote astelehena
Etzazula hartu pena
Inuxente alaena
Hark ote dauka zure beharra
Ala zuk harena
Malkoa eta marmarra
Daukat nabarmen xamarra
Bera ez baita hemen arazo
Bat daukan bakarra
Eta hara aita zaharra
Tristura eta negarra
Nerea hemen denok daukagu
Elkarren beharra
Arituak hikamikan
Sorpresa baten orbitan
Soluziorik ba ote dago
Gure kalapitan
Euritan zein eguzkitan
Beharrezko dan guztitan
Nahi dezunero joango gara
Harena bisitan
Gustagarria ere, Beñat Iguaran eta Julio Sotok, bereziki bigarren honek, egindakoa iraganean sexu-erasoak jasan dituzten bi aktoreren larrutik.
Amaitzeko, kartzelakoan izan zen ale ederrik. Honela zioen gaiak: “zure ibilbidearen onenean zauden arren, zure jarduna uztea erabaki duzu”. Etxahun Lekuek Kevin Spacey aktorearen larrutik kantatu zuen. Beñat Iguaran, Kontxako Bandera irabazi duen Orioko arraunlaria izan zen eta Nere Elustondok ere, antzeko bidetik heldu zion. Julio Sotok, erretiratzera doan bertsolari modura. Nerea Ibartzabalek haurdun geratu delako futbola utziko duen kirolariaren paperetik eta Beñat Gaztelumendik, Juliok bezala, bertsoa uztera doanaren ahotsetik, baina kasu honetan, aita izango delako. Azken hauek, apartekoak:
Bertsolaria naiz ofizioz
Maiz pentsatzen det zertako
Saio txar bat da nere barruan
Zenbat ezten ta zartako
Final bat bec-en gero txapel bat
Bihurtu nintzen modako
Tamalez hori sekula ez da
Aski izan neretzako
Nahiz eta oholtza bihurtu nuen
Ibilbide baten marko
Eragin ditut hamaika irri
Hausnarketa eta malko
Hainbeste plaza bertso afari
Ta telebistako plato
Guzti guztia uzten dut aita
Izatera noalako
Hemen guztian agintzen baitu
Izenak ta abizenak
Plazako buru bertso borobil
Ta kurrikulum gizenak
Oraintxe bertan beste zeozer
Eskatzen dit niri senak
Ale gehiago badauzkalako
Bene-benetan naizenak
Entzungo ditut kritikak eta
Komentario kirtenak
Ta igual batzuk minduko ditu
Nere ahotik irtenak
Une honetan nahiz neregana
Datozkidan argi denak
Pertsona asko dauzkat ondoan
Ikustezinak direnak
Beraz bertsotik urruntzen zera
Galdetzen didate nora
Hain zuzen ere maite ditudan
Eta nautenen ondora
Kontziliatzen hastea nahiz ta
Omen den egungo moda
Norbait etxean beti utzita
Ni enegoke gustora
Hamar urteko ibilbidea
Neretzat da aski froga
Utzi dezadan noan etxera
Egin dezadan aproba
Bai niri ta bai ingurukoei
Eman nahi diet denbora
Ta ea zenbat argi dagoen
Fokoetatik kanpora
Honela geratu zen saioko sailkapena:
1. Unai Gaztelumendi Arandia 694.5
2. Julio Soto Ezkurdia 668
3. Nerea Ibartzabal Salegi 663
4. Etxahun Lekue Etxebarria 656.5
5. Nerea Elustondo Plazaiola 637.5
6. Beñat Iguaran Amondarain 604
Lehen fasea amaitzeko, finalaurreko bakarra geratzen da. Aitor Mendiluze, Iñaki Apalategi, Jon Maia, Miren Amuriza, Miren Artetxe eta Oihana Iguaran ariko dira kantuan, Durangon.
