Inbidia –
Inbidia:Beste bat bezalakoa ez izateagatik edo hark duena ez edukitzeagatik sentitzen den ezinegonezko emozio edo sentimendua, bestearentzat kaltea irrikatzera daramana. Sinonimoak: bekaizkeria.
Ba ez, ez da hori. Ea inbidi sanoa sartuta….
Inbidi sanoa:Ez, ez dago inbidia sanorik, “inbidia” terminoarekin zorrotzak bagara.
Joe,chatgpt….ea googlek zer dion:
“Inbidia sanoa” esamoldea ohikoa da eguneroko hizkeran, baina ikuspegi sakonago batetik kontzeptu problematikoa edo, gutxienez, kontraesankorra da.
Ba, ezta ere. Ez dakit nola definitu, udaberrian, abiatu berri diren Bertso-udalekuen eskaintza argitaratzen den aldiro sentitzen dudana. Uitzi, Bidarrai, Zuhatza, eta Sarria izan dira aurtengo aukerak. Baina urte luze hauetan izan dira gehiago ere: Elgoibar, Orio, Eulate, Amaiur…
Hamarrekoan laua agertzetik bortza agertzerako bidean, erdi-erdian sartuko naiz urrian.Ez dakit ongi ulertu zaidan: 0rain 44 ditut; urrian 45. Hala, gaztetxoak ginenean, nik eta nere adinkideek ez genuen bertso-udalekuetako eskaintzarik. Gazteen bertso-topaketaren bat edo bertze egin izan zen Zubietan, Makean…baina deus guti. Erran bezala, bertso-udalekuak geroko kontuak dira. Bertsozale elkarteak antolatzen dituen udalekuak, bertara joan direnen esperientziak aditzetik eta hiruzpalau alditan bertan kantuan aritu izanagatik ditut ezagun. Aubixako Maritxu, otordu antzinetik elkarri helduz eginiko “goazen denok bateraaa” errituala, edota ”piropopossssta”ezagutzeko aukera izan dut,hori bai! Eta…inbidia ez bada…ez dakit nola deitu sentitu izan dudanari.
Azken aldian, aunitzetan pentsatu izan dut, ez nukela hamar, hamabortz edo hogei urte gibelera eginen. Ez naiz hamarkadetan orain bezain gustora sentitu eta ez nintzateke berriz ere hogei, hogeita hamar edo hogeita hamabortz urte izatera bueltatuko. Burua bere lekuan jartzea kosta zaidanarekin, berriz ere gibelera egitea? Falta genuena!
Baina zer nahi duzue erratea? Bertso-udalekuetako esperientzia bizitzearren, gustora itzuliko nintzateke nerabezarora. Ez bakarrik esperientziak bizitzeko. Udalekuek zerbait lortu badute, bertan egonaldiak egin dituzten haur eta gaztetxoek balore batzuk jasotzeaz gain, saretzeko aukera izan dutela da. Gaur egun, Bilboko, Donapaleuko, Txantreako, Aramaioko, Zumaiako edo edozein txokotako gaztetxoek elkar ezagutzeko aukera dute, eta gerora sare bat sortzekoa. Bai, orain whatsapa, instragrama…sare sozialekin ez da zaila… baina Udalekurik gabe, elkar-ezagutzarik ez eta laguntasunik gutiago. Bertsozale Elkartean bertso-udalekuak sortzea otu zitzaionari bost puxtarri!
Adibide bat: 2019ko ekaina. Sarako Pleka Trinketea. Euskal Herriko Eskolarteko finala. Epaile-lanak egitera joana ni. Saioa hasi antzinetik, parte hartzaileak elkar besarkatzen eta elkarri animoak eta musuak ematen ikusi nituen. Arreta deitu zidan,Euskal Herriko punta desberdinetakoak izan arren, elkarrekiko konplizitate horrek.
Saio amaieran, nere adintsuko lagun batekin solasean, saio antzinetik ikusitakoa aipatu nion eta hark: “Ni ere ohartu naiz bai! Ze inbidia!” (Hark ez zuen dudarik, sentitu zuena inbidia zela aitortzeko).
Gure gaztetxo garaietaz aritu ginen solasean. Nik Euskal Herriko txapelketa bakarrean aritzeko aukera izan nuen. 1998an,Mungian. Bertan ze bertsolari ariko ginen egunkarietatik enteratu nintzen: Euskaldunon Egunkariatik eta Eginetik (bai, Egin. Gure finaleko kronika argitaratu eta handik pare bat astetara itxi zuten). Hala jakin nuen nor izanen nituen kantukide: Ekaitz Goikoetxea, bertsopaper lehiaketak irabazten zituela eta hedabidetako“Kultura” atalean auniztan azaldu ohi zena, Gipuzkoakoan Ekaitzi irabazi omen zion Nerea Elustondo izeneko bat. Bizkaitik, Etxahun izeneko bat (Hara! Iruri eta Barkoxe bezala! pentsatu nuen) , Anertz izeneko bat (hau ere nor zen ideiarik ez), Xalto sariketatik eta Jexuxen semea zelako bistaz ezagutzen genuen Amets Arzallus gaztetxoa eta Xabier Terreros. Azken hau ezagutzen nuen noski! Arabarrik ez zen…edo bazen, Olatz izeneko bat, baina gero ez zen agertu.Pere(z)a sartuko zitzaion edo..
Ba, hau zen panorama. Terre ez bertze guztiak ez nituen ezagutzen. Imajinatuko zenuten bezala, han saio antzinetik ez genuen gure artean animoak eta besarkadak eta gisakoak emateko adinako konplizitaterik. Bakoitzak berea egiten nahiko lan! Bereziki, hanka igeltsaturik kantatu behar izan zuen Etxahunek!
Baina tira, Sarako finalera bueltatuz, dudarik ez dut lehen aipatu dudan saio antzineko irudi hura bertso-udalekuen fruitu dela. Hala ondorioztatu nuen orduan eta nire susmoak baieztatu ziren, joan den urtean, Arantzan, txapelduna eta faboritoetako bat zena, azken agurra elkarri eskutik helduta kantari ikusi nituenean. Biba zuek Haira eta June!
Eta bertso-udalekuak aipatu ditut baina, gaur egun nerabeek euskal aisaldiaz gozatzeko eta gero elkarren artean saretzeko dituzten aukerak ez dira guti: Euskarabentura, Mugaldeko udaleku ibiltariak, Salto Udalekuak… Eskaintza garai batekoa baino puskaz zabalagoa da. Guk (nere herrikoek bai behintzat) hamasei edo hamazazpi urte genituenean, udan Ibardingo bentaren bateko furgoneta hartu behar izaten genuen goizero, 12 orduz lan egin eta gero gida-baimena ordaintzeko sos batzuk irabazi ahal izateko. Bertso-udalekurik ez genuen, baina joateko astirik ere ez seguru aski…ai…ze garaiak!
Erran bezala, auniztan hamasei-hamazazpi urte izatea gustatuko litzaidake gaur egun dauden aukera hoietakoren bat edo bertze aprobetxatu eta esperientzia berri bat bizitzeko.
Gero konturatzen naiz, hala izatekotan, gero berriz ere hogei, hogeita hamar edota hogeita hamabortz urteetatik pasatu beharko nukela… eta pasatzen zait.
