Txirritaren arrastoa – 1930eko hamarkadako bi txapelketen kroniketan nahiz Ramosen elkarrizketan nabaria da mito bizi bat zela hernaniarra. Fernando Amezketarraren pareko ateraldi eta pasadizo andana egozten zitzazkion, eta bertsolariek eurek ere maisutzat zeukaten. Adinak eta kiloek nahieran mugitzea eragozten bazioten ere, jendeak bere presentzia eta bertsoak eskatzen zituenez, plazarik plaza jarraitzen zuen eta alde batetik
Txirritari – Hurrengo agertokia kuriosoa da benetan: aldizkari madrildar batek, Estampak, 200.000 aleko tiradarekin garai hartan Espainiako kultur aldizkari salduena, Txirritari egindako elkarrizketa luzea eskaintzen digu urtebete eskasera. Badu honek ere bere azalpena, ordea: Kultur aldizkariek garai hartan argazkiz ongi hornitutako irakurketa arina hartu zuten ikur, eta arreta berezia jarri zioten bitxikeriari buruzko
Lehen elkarrizketak – Esan bezala 1823an argitaratu zen prentsan bertsolaritzari erreferentzia egiten zion lehen testua. Geroztik, mende luze batean zehar, dozenaka aditu eta sasi-adituri emango zaio bertsolaritzaz aritzeko hitza bertsolari bati galdetu baino lehen. Euzko Pizkundeko txapelketetan topatuko dira bertsolariei eginiko lehen elkarrizketak, 1935eko txapeldunari, Basarriri, eta 1936ko txapeldunari, Txirritari, egindako elkarrizketa bana hain justu,
kontrabandistak eta bertsolariak – 1897an argitaratu zuen Ramuntcho Pierre Lotik (1850-1923) eta ordurako idazle oso ezaguna zen. Frantziako Itsas Armadako ofiziala izanik, bizi erdia toki exotikoetara bidaiatuz igaroa zuen eta testuinguru horietan oinarrituriko eleberriek sekulako sona eman zioten: Turkiako egonalditik Aziyadé (1879), Senegalekotik Le Roman d’un spahi(1881), Tahitikotik Le Mariage de Loti (1882), Japonian bizi
Zaldunen istorio bat dakarren folletoian bertsolaria protagonista – 1896ko uztailaren 17ko El Aralar egunkariaren lehen orrialdearen beheko erdian estreinatu zen El Bardo de Uribe folletoiaren lehen kapitulua. Bertsolari bat protagonistatzat duen lehen fikziozkotzat har daiteke, Xahorenean narratzailea baitzen bertsolaria eta Mogelenean bigarren mailako pertsonaia. Gerora fikzioan bertsolariak gehiagotan aterako badira ere, protagonista gisa ikusi ahal izatea
